Năm 1996, Thủ tướng Chính phủ giao Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội làm chủ đầu tư dự án Làng Quốc Tế Thăng Long với mục tiêu xây dựng một khu đô thị đạt tiêu chuẩn cao về kỹ thuật, môi trường và điều kiện sống. Đến năm 2003, dự án được đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, qua nhiều năm, thực tế cho thấy một số nhà chung cư tại đây không những không đạt các tiêu chuẩn đề ra mà còn phát sinh nhiều vấn đề bức xúc. Từng được kỳ vọng là một khu đô thị kiểu mẫu, Làng Quốc tế Thăng Long đang dần mang dáng dấp “làng quê giữa phố”, đặt ra nhiều câu hỏi về chất lượng và quản lý hạ tầng đô thị.
Những Bất Cập “Nhỏ” Gây Ảnh Hưởng Lớn Đến Đời Sống Cư Dân
Dù được mang tên “quốc tế”, khu dân cư này lại ẩn chứa nhiều hình ảnh và thực trạng khó tin, gợi lên cảm giác về một không gian sống thiếu quy hoạch và quản lý chặt chẽ.
“Ruộng Rau” Dưới Chân Tòa Nhà C1 và Thông Điệp Ngược Đời
Một trong những hình ảnh gây ấn tượng mạnh là sự xuất hiện của những “ruộng rau” xanh tươi ngay dưới chân tòa nhà C1. Đáng lẽ đây phải là vị trí dành cho vỉa hè hoặc bồn hoa, cây cảnh để tô điểm cho khu chung cư. Thế nhưng, một số hộ dân đã tận dụng để trồng rau, nhằm tăng gia sản xuất. Những luống rau mơn mởn này có thể là giải pháp cho nỗi lo rau bẩn của người dân thành phố, nhưng cũng là biểu hiện rõ nét của sự thiếu tuân thủ quy hoạch đô thị. Đáng chú ý, một mảnh giấy được dán trên tường ghi: “Rau mới phun thuốc sâu”, nhưng ngay bên cạnh lại có dòng chữ được thêm vào: “Ăn được!”, thể hiện sự mâu thuẫn và hài hước trớ trêu trong cách ứng xử của cộng đồng.
Hiện Trạng Xuống Cấp và Thiếu Mỹ Quan Tại Cụm C3
Tiến đến khu vực đặt máy phát điện của tòa nhà C3, cảnh tượng càng trở nên lộn xộn với hàng loạt “tác phẩm” graffiti phủ kín các bức tường và cánh cửa, tạo nên một mảng nghệ thuật đường phố nhưng lại mất đi tính thẩm mỹ của một khu đô thị hiện đại.
Điều đáng lo ngại hơn là những bức vẽ này cũng không thể che giấu được các vết nứt toang hoác trên bề mặt tường, những mảng vữa vỡ vụn dưới chân cột và mùi nước tiểu thoang thoảng. Ngay cạnh bậc thềm hành lang là mảng tường lớn bị vỡ, để lộ ra đường ống ngầm và rãnh nước đen ngòm, xen lẫn cây dương xỉ và cỏ dại. Khu vực này, vốn là nơi đặt máy phát điện cho tòa nhà, lại xuất hiện một dây cáp lớn “câu” điện từ nhà C2 sang. Theo người dân, đây là giải pháp tạm thời khi nhà C3 bị mất điện trong một thời gian dài. Sợi dây vẫn còn đó, chênh vênh giữa lưng trời, như một minh chứng cho sự thiếu ổn định về hạ tầng. Đối với các gia đình có trẻ nhỏ, việc đảm bảo một môi trường sống an toàn, sạch sẽ, không có nguy cơ từ các hệ thống điện tạm bợ hoặc kém vệ sinh là vô cùng quan trọng. Việc sử dụng các thiết bị bảo vệ sức khỏe như nhiệt kế y tế cũng trở nên cần thiết hơn khi môi trường sống tiềm ẩn nhiều yếu tố bất lợi.
Căn Hộ Bỏ Hoang “Vô Chủ” và Sự Lãng Phí Tại C4
Trên tầng 3 tòa nhà C4, phòng 308 trở thành “căn nhà hoang” từ nhiều năm nay. Căn hộ này ban đầu được phân cho một người dân ở Ngã Tư Sở, nhưng sau khi họ chuyển đi, nó đã trở nên vô chủ từ năm 2004. Các hộ dân đã nhiều lần kiến nghị chính quyền có giải pháp sử dụng căn nhà này nhưng vẫn chưa có hướng xử lý. Hiện tại, phòng 308 chỉ là nơi công nhân vệ sinh lấy nước, phơi quần áo và chứa đồ dùng ít giá trị. Do lâu không sử dụng và bảo dưỡng, căn hộ đã có biểu hiện xuống cấp rõ rệt với tường lở và thiết bị điện hỏng.
Cơi Nới Tùy Tiện và Tình Trạng Sụt Lún Nghiêm Trọng
Làng Quốc tế Thăng Long cũng là một trong số ít khu chung cư mà tòa nhà còn có cả tường bao và sân vườn. Tại nhà C2, một số căn hộ đã “biến tướng” từ nhà chung cư 4 tầng thành nhà thông tầng, với việc cơi nới, lấn chiếm vỉa hè và xây tường bao kín ngay trên đất công.
Tình trạng sụt lún tại một số tòa nhà, đặc biệt là C3, đã ở mức đáng lo ngại kể từ năm 2005. Tầng 1 của tòa nhà này bị lún khá sâu, tạo thành những “hang” cao cả gang tay dưới chân tường. Hệ thống ống nước thải cũng bị ảnh hưởng, góp phần tạo nên hình ảnh lem nhem tại khu chung cư “quốc tế” này. Hành lang khu vực gửi xe của nhà C4 thì trũng xuống như lòng chảo, bậc thềm xuống cấp nghiêm trọng, gạch ốp bị bong tróc, có chỗ lật tung khỏi nền. Một môi trường sống lành mạnh là yếu tố cốt lõi cho sự phát triển của trẻ nhỏ, từ việc lựa chọn sữa Aptamil Đức chất lượng đến việc đảm bảo không gian an toàn cho bé vui chơi.
Hình ảnh sụt lún nghiêm trọng tại chân tòa nhà C3, Làng Quốc tế Thăng Long
Vấn Đề “Lớn”: Thiếu Quản Lý và Chậm Trễ Bàn Giao
Những bất cập “nhỏ” nêu trên chỉ là bề nổi của vấn đề lớn hơn liên quan đến công tác quản lý và sử dụng dự án Làng Quốc tế Thăng Long.
Dự Án Chờ Bàn Giao: Nguồn Gốc Của Mọi Bất Cập
Cả TS Nguyễn Đình Hy – Trưởng ban công tác Mặt trận Làng Quốc tế Thăng Long và ông Bùi Tuấn Anh – Trưởng phòng Tài nguyên & Môi trường quận Cầu Giấy đều xác nhận rằng, kể từ khi hoàn thành và đi vào sử dụng, dự án vẫn chưa được chủ đầu tư bàn giao cho thành phố. Tình trạng này đã làm nảy sinh nhiều vấn đề gây bức xúc cho các hộ dân. Câu hỏi đặt ra là, phải chăng việc không bàn giao giúp chủ đầu tư “khai thác” triệt để dự án của mình? Thời gian chờ đợi kéo dài qua nhiều năm, tương tự như việc theo dõi một quá trình phát triển quan trọng, ví dụ như từ khi biết 36 tuần là mấy tháng đến khi bé chào đời, nhưng kết quả cuối cùng lại không như mong đợi.
Nỗ Lực Tự Quản Của Cư Dân Không Được Công Nhận
Theo ông Nguyễn Đình Hy, từ tháng 5/2008, đại diện khu dân cư Làng Quốc tế Thăng Long, ông đã soạn văn bản gửi UBND TP Hà Nội và Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội để nêu thực trạng dự án và kiến nghị thành phố có hướng chỉ đạo. Tháng 8/2008, Chủ tịch UBND quận Cầu Giấy đã có buổi tiếp xúc với nhân dân, tuy nhiên, mọi việc hầu như vẫn “dậm chân tại chỗ”. Báo cáo kết quả 1 năm thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch quận Cầu Giấy cho thấy, các vấn đề liên quan đến quy hoạch, xây dựng, khai thác… vẫn chưa được Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội thực hiện.
Cuối năm 2009, Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội bãi bỏ Quyết định 644/TCT-PTDA ngày 25/4/2003, dẫn đến việc không còn ban quản lý chung nào cho tất cả các tòa nhà. Trước tình hình này, các Ban Quản trị (BQT) từng tòa nhà đã họp lại và thành lập BQT cụm chung cư Làng Quốc tế Thăng Long do ông Nguyễn Đình Hy làm Trưởng ban. Tuy nhiên, BQT cụm chung cư này vẫn chưa được UBND quận Cầu Giấy công nhận với lý do chưa có hướng dẫn của thành phố. Điều 71 Luật Nhà ở quy định rõ: Nhà chung cư phải có Ban Quản trị (BQT), BQT là người đại diện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ sở hữu và những người sử dụng trong quá trình sử dụng nhà chung cư. Sự thiếu vắng một cơ quan quản lý được công nhận chính thức đã làm trầm trọng thêm các vấn đề về môi trường sống, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt là sự an toàn và phát triển của trẻ em. Một môi trường cộng đồng có quy củ, an toàn sẽ tạo điều kiện tốt hơn cho các hoạt động của trẻ, ví dụ như việc trẻ sử dụng xe scooter cho bé để vui chơi an toàn.
Kết luận
Làng Quốc tế Thăng Long, một dự án từng mang theo kỳ vọng về một khu đô thị đạt chuẩn quốc tế, đang phải đối mặt với nhiều vấn đề từ nhỏ nhặt đến cốt lõi trong quản lý và hạ tầng. Thực trạng từ những “ruộng rau” tự phát, các bức tường nhếch nhác, căn hộ bỏ hoang, đến tình trạng sụt lún và thiếu hệ thống quản lý chính thức, đều cho thấy sự chênh lệch lớn giữa tầm nhìn ban đầu và thực tế phũ phàng. Để Làng Quốc tế Thăng Long thực sự xứng đáng với tên gọi của mình và trở thành một nơi an cư lý tưởng cho các gia đình, đặc biệt là những gia đình có mẹ và bé cần một không gian sống chuẩn mực, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa từ các cơ quan chức năng và chủ đầu tư, nhằm giải quyết dứt điểm các vấn đề tồn đọng và đảm bảo quyền lợi chính đáng cho cư dân.
Tài liệu tham khảo
- Việt Nguyễn – Võ Hải, Gia đình & Xã hội (2010)